کلیات صدرالدین عینی و احیای لغت‌نامۀ او لغت نیم‌تفصیلی تاجیکی برای زبان ادبی تاجیک

author

  • کمال‌الدین عینی استادیار
Abstract:

پس از وفات صدرالدین عینی مسئلۀ نشر کلیات آثار او به‌میان آمد و طی دو سال، بایگانی آثار او به‌دقت مورد بررسی قرار گرفت. در سال‌های ۱۹۵۴-۱۹۵۶م، در میان دست‌خط‌های آرشیو شخصی عینی یک دسته مسوّده از کارهایی که در طی سالیان طولانی برای تألیف لغت‌نامۀ تاجیکی انجام داده بود، پیدا شد. به‌ گفتۀ خود مؤلف، در کتاب مختصر ترجمۀ حال خودم، این لغت‌نامه 15هزار لغت را دربردارد؛ اما چون نسخۀ کامل آن در دست نیست، دقیقاً معلوم نیست عنوان آن چه بوده است. فقط در یکی از اوراق مسوّده که در آرشیو عینی باقی مانده، این اثر لغت نیم‌تفصیلی تاجیک برای زبان ادبی تاجیک نامیده شده است. در مقالۀ حاضر، نگارنده به‌تفصیل به تبیین روش خود برای تهیه و تکمیل علمی این لغت‌نامه پرداخته است. طبق گفتۀ او، مندرجات این کتاب بیش از 11هزار لغت است که 50 درصد این لغت‌ها از زبان زندۀ خلق تاجیک و 50 درصد دیگر از کتاب‌های لغت و ادبیات گرفته شده‌اند. نیمۀ 50 درصد دوم لغت‌هایی هستند که برای فایده بردن از ادبیات کلاسیک تاجیک به‌کار برده می‌شوند و نیمۀ دیگر نیز لغت‌هایی هستند که فعلاً در ادبیات نفیسۀ امروز تاجیک به‌کار می‌روند؛ اما معناهای آن‌ها برای عامۀ نوسوادان روشن نیست. نگارنده در پایان یادآور شده است که لغت‌های زبان زندۀ تاجیک که در این کتاب گرد آمده، خزانة زبان زندۀ خلق است که هنوز دست‌نارسیده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کلیات صدرالدین عینی و احیای لغت نامۀ او لغت نیم تفصیلی تاجیکی برای زبان ادبی تاجیک

پس از وفات صدرالدین عینی مسئلۀ نشر کلیات آثار او به میان آمد و طی دو سال، بایگانی آثار او به دقت مورد بررسی قرار گرفت. در سال های ۱۹۵۴-۱۹۵۶م، در میان دست خط های آرشیو شخصی عینی یک دسته مسوّده از کارهایی که در طی سالیان طولانی برای تألیف لغت نامۀ تاجیکی انجام داده بود، پیدا شد. به گفتۀ خود مؤلف، در کتاب مختصر ترجمۀ حال خودم، این لغت نامه 15هزار لغت را دربردارد؛ اما چون نسخۀ کامل آن در دست نیست، د...

full text

معیار زبان ادبی و زبان مطبوعات تاجیک

بنیاد جمله در هر زبان عبارت از تلفیقی از مجموعه‌ای از واژگان در یک پیوستار ساختاری و معنایی است. بی‌توجهی به این ساختار منطقی خودبه‌خود به ناهنجاری در زبان و گفتار منجر می‌شود؛ با این رویکرد مقالۀ حاضر به مقایسۀ زبان مطبوعات با زبان ادبی پرداخته و تلاش کرده است که عیاری برای میزان ارزیابی آن ارائه دهد. با دقت در زبان وسایط اخبار عامه که منعکس‌کنندۀ زبان ادبی تاجیک است، می‌توان دریافت که عواملی ...

full text

فرهنگ‌نگاری و زبان ادبی معاصر تاجیکی

فرهنگ‌نگاری در زبان تاجیکی تاریخی طولانی دارد؛ اما از اواخر دهۀ بیستم عصر گذشته، ضرورت تهیه و تدوین فرهنگ‌های نوی زبان تاجیکی به‌میان آمد. در همایشی بانام «کنفرانس یکم آموزش کادرهای تولیدی تاجیکستان شوروی» که به سال ۱۹۳۲م در لنینگراد برگزار گردید، مسئلۀ ترتیب فرهنگ‌های گوناگون، تنظیم اصول اصطلاح‌سازی زبان تاجیکی و... بررسی شد و دانشمندان برجسته‌ای چون الدینبورگ، برتلس، فریمان، زاروبین، یاکوبسن ...

full text

سعید نفیسی و صدرالدین عینی

استادان صدرالدین عینی و سعید نفیسی از معدود چهره‌های ادبی دو کشور ایران و تاجیکستان هستند که در تمام انواع نثر اعم از ادبی، تاریخی، اجتماعی، علمی و... اثرهایی آفریده‌اند. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح ‌حال مختصری از هردو استاد، به معرفی و بررسی آثار آن‌ها پرداخته و نقاط شباهت و تفارق آن‌ها را ذکر کرده است. هم صدرالدین عینی و هم سعید نفیسی به ایجاد آثار ادبی، ترجمه، تحلیل متون فارسی، تحقیق...

full text

معیار زبان ادبی و زبان مطبوعات تاجیک

بنیاد جمله در هر زبان عبارت از تلفیقی از مجموعه ای از واژگان در یک پیوستار ساختاری و معنایی است. بی توجهی به این ساختار منطقی خودبه خود به ناهنجاری در زبان و گفتار منجر می شود؛ با این رویکرد مقالۀ حاضر به مقایسۀ زبان مطبوعات با زبان ادبی پرداخته و تلاش کرده است که عیاری برای میزان ارزیابی آن ارائه دهد. با دقت در زبان وسایط اخبار عامه که منعکس کنندۀ زبان ادبی تاجیک است، می توان دریافت که عواملی ...

full text

فرهنگ نگاری و زبان ادبی معاصر تاجیکی

فرهنگ نگاری در زبان تاجیکی تاریخی طولانی دارد؛ اما از اواخر دهۀ بیستم عصر گذشته، ضرورت تهیه و تدوین فرهنگ های نوی زبان تاجیکی به میان آمد. در همایشی بانام «کنفرانس یکم آموزش کادرهای تولیدی تاجیکستان شوروی» که به سال ۱۹۳۲م در لنینگراد برگزار گردید، مسئلۀ ترتیب فرهنگ های گوناگون، تنظیم اصول اصطلاح سازی زبان تاجیکی و... بررسی شد و دانشمندان برجسته ای چون الدینبورگ، برتلس، فریمان، زاروبین، یاکوبسن ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 12

pages  93- 102

publication date 2006-09-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023